Trước khi đọc bài viết, hãy cùng thử chơi một trò chơi đơn giản nhé. Đầu tiên, hãy nhắm mắt lại và nghĩ về một đứa trẻ bạn biết, rất thông minh nhưng không phát huy được hết khả năng của mình do lười biếng.
Bây giờ, hãy nghĩ đến một đứa trẻ khác có thể không giỏi bằng nhưng đã đạt được rất nhiều thành tích nhờ sự quyết tâm và chăm chỉ.
Bạn đã chọn xong rồi phải không?
Tôi mạnh dạn đoán rằng, bạn đã nghĩ tới:
một cậu bé cho ví dụ đầu tiên ("thiên tài lười biếng")
một cô bé cho ví dụ thứ hai ("người nỗ lực").
Cũng giống như bộ truyện Harry Potter, nhân vật chính Harry được sinh ra với sức mạnh phép thuật tuyệt vời, giúp cậu có thể đánh bại kẻ ác mặc dù cậu chẳng dành mấy thời gian để học ở trường phù thủy. Ngược lại, người bạn thân của cậu, cô bé Hermione rất, rất chăm học - tuy nhiên, phép thuật của cô bé lại được khắc họa khá mờ nhạt, chỉ đủ để làm một trợ thủ cho Harry.
Một cách vô tình, chúng ta thường cho phép cùng một Harry / Hermione “tô màu” cho nhận thức của chúng ta về con trai và con gái ở nhà và trong lớp học. Và, chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi con trẻ cũng tiếp thu những tư tưởng này.
Khi bước sang độ tuổi thứ 6, rất ít trường hợp các bé gái tự tin vào năng lực bản thân và nghĩ mình thật sự thông minh; ngược lại hoàn toàn với trường hợp của các bé trai.
Những nhận thức này rất quan trọng bởi vì nhiều ngành nghề nổi tiếng, bao gồm cả những ngành khoa học và công nghệ, đang chỉ chăm chăm tìm kiếm Harry - những người có sức mạnh trí tuệ “thô” mà Hermiones lại thiếu hụt một cách vô cớ.
Chúng ta có thể làm gì?
Mặc dù bạn có thể muốn ngay lập tức xin lỗi tất cả những cô bé giỏi giang mà bạn biết vì đã không nhận ra tài năng của họ, nhưng đó có lẽ không phải là cách đúng đắn. Khi những người trẻ tuổi được khen ngợi vì sự thông minh của mình, họ lại thường dễ mất đi động lực khi phải đối mặt với khó khăn.
Thay vào đó, hãy khuyến khích và khen ngợi sự nỗ lực, phấn đấu và tham vọng, biến những học sinh như Hermione trở thành nhân vật chính chứ không phải chỉ là những nhân vật phụ mờ nhạt. Và con trai không nên là thước đo cho bình đẳng giới: con gái không cần được đối xử giống con trai hơn - ngược lại, nhiều bé trai sẽ phát triển tốt hơn nếu người lớn ngừng sử dụng khái niệm “thiên tài lười biếng” như một cái cớ cho việc học kém.
ĐỪNG cho rằng sự chăm chỉ của con gái đã bù đắp cho trí thông minh bẩm sinh. Một người hoàn toàn có thể vừa cần cù vừa thông minh và giỏi giang.
HÃY giải thích cho con cái của mình khả năng của một con người có thể cải thiện và phát triển nhiều tới mức nào. Cuộc sống thực tế không hề giống như trong sách truyện hay phim ảnh - Hermiones cũng có khả năng như Harry, cho dù trẻ có là con gái hay con trai.
*Bài viết gốc: Character Lab - Myth of the Lazy Genius
