Review sách "Trường học sáng tạo"

Như đã chia sẻ trong bài diễn thuyết được xem nhiều nhất trong lịch sử TED, Ngài Ken Robinson cho rằng hệ thống giáo dục hiện tại đang bóp nghẹt động lực sáng tạo và tính cá nhân của học sinh.

Trong chương I - Trở về với căn bản, Ngài Ken Robinson chỉ ra các nhược điểm của hệ thống giáo dục hiện tại (vốn phát triển từ thời Cách mạng công nghiệp).

"Khoảng cách kỹ năng giữa những gì trường học đang dạy và những thứ mà nền kinh tế thật sự đang cần đang ngày càng phình ra...", "tỷ lệ giáo viên bỏ nghề tăng vọt một cách đáng báo động...", "bằng chứng về sự thất bại của phong trào chuẩn hóa có ở khắp nơi..."

Chương II của cuốn sách đi sâu vào bàn luận 4 tính chất Sự tuân thủ, Tuyến tính, Nhu cầu thị trường và Phân công lao động của quy trình công nghiệp đã ảnh hưởng đến nền giáo dục công nghiệp và khiến tất cả chúng ta phải "trả giá".

"Phần lớn quy trình công nghiệp tạo ra một lượng lớn phế liệu và các phụ phẩm có giá trị thấp. Giáo dục cũng vậy. Những "phế liệu" này bao gồm bỏ học, chán học, tự ti và cơ hội việc làm hạn chế đối với những đứa trẻ không thành công hoặc tài năng không được xem trọng trong hệ thống."

Những hệ lụy này vô cùng tai hại khi mà "học sinh và giáo viên cũng bị khu trú, bó hẹp trong những điều kiện kìm hãm sự phát triển của họ" khiến cho "cái giá chúng ta phải trả là sự xói mòn văn hóa học tập đến mức độc hại".

Từ chương III đến chương X, tác giả đưa ra nhiều ví dụ thực tiễn để minh họa cho các mô hình giáo dục đổi mới, nhấn mạnh vai trò của giáo viên, sự tham gia của cộng đồng, và việc thiết kế chương trình học xoay quanh năng lực cá nhân.

"trái tim của giáo dục là mối quan hệ giữa thầy cô và học trò", "khi những công việc bên lề làm giáo viên xao nhãng, thì vai trò cốt lõi nhất của nghề giáo đang bị lu mờ".

Tuy nhiên cuốn sách cũng gặp phải một số ý kiến trái chiều.

• Dù Ngài Robinson truyền cảm hứng mạnh mẽ và kể nhiều câu chuyện thành công, nhưng một số độc giả có thể cảm thấy thiếu hướng dẫn cụ thể hay hệ thống để thực sự thực hiện các thay đổi.

• Một số độc giả khác nhận xét nhiều ví dụ trong sách đến từ các trường đặc biệt, có quyền tự chủ cao hoặc thuộc hệ thống giáo dục tư nhân/phi lợi nhuận nên cuốn sách thiên về tầm nhìn lý tưởng, thiếu tính khả thi ở bối cảnh giáo dục công lập quy mô lớn.

• Số ít độc giả trên Goodreads cho rằng cuốn sách tạo thêm nhiều áp lực cho giáo viên khi họ không thể thay đổi hệ thống và đã đang phải gánh vác rất nhiều trách nhiệm.

Dù vậy, đây vẫn xứng đáng là một tác phẩm nền tảng trong phong trào đổi mới giáo dục toàn cầu. Cuốn sách là một lời kêu gọi khẩn thiết và đầy cảm hứng để tái tưởng tượng lại giáo dục trong thế kỷ 21, phù hợp cho giáo viên, nhà hoạch định chính sách, phụ huynh, và bất kỳ ai quan tâm đến sự phát triển toàn diện của trẻ em.

Ban biên tập IEG Foundation rất mong có thể nhận được những góc nhìn và chia sẻ của Quý thầy cô và Quý phụ huynh về những ý kiến được trình bày trong cuốn sách này.